PES-012013-02-jk

Przedsiębiorczość i społeczna przedsiębiorczość jako przedmiot badań
Enterpreneurship and social enterpreneurship as a research object

do pobrania/download PDF

Jacek Klich

Katedra Gospodarki i Administracji Publicznej / Department of Public Economy and Administration
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie / Cracow University of Economics
ul. Rakowicka 27
31-510 Kraków
e-mail: jacek.klich(at)uek.krakow.pl

SŁOWA KLUCZOWE

przedsiębiorczość, społeczna przedsiębiorczość, teoria społecznej przedsiębiorczości

KEYWORDS

entrepreneurship, social entrepreneurship, theory of social entrepreneurship

STRESZCZENIE

Celem artykułu jest przedstawienie społecznej przedsiębiorczości jako przedmiotu badań w ujęciu zaproponowanym przez H.E. Aldricha. Społeczna przedsiębiorczość jest w niniejszym artykule analizowana z perspektywy sześciu kryteriów: sieci kontaktów (social networking), możliwości publikacji (publication opportunities), szkoleń i kształcenia (training and mentoring), fundacji i źródeł finansowania (major foundations and funding sources), wzmocnienia tożsamości dyscypliny (reinforcing the identity of social entrepreneurship research) oraz wpływu globalizacji (globalizing forces). W oparciu o analizę literatury przedmiotu formułowana jest teza, że społeczna przedsiębiorczość znajduje się jedynie na początkowym etapie stawania się specjalnością naukową.

ABSTRACT

The aim of this paper is to assess the development of social entrepreneurship as an academic field using the criteria defined by H.E. Aldrich with respect to entrepreneurship. Consequently, research on social entrepreneurship is appraised based upon: social networking, publication opportunities, training and mentoring, major foundations and funding sources, reinforcing the identity of social entrepreneurship research and globalising forces. It is argued here that social entrepreneurship remains at the very preliminary stage of becoming a separate academic discipline.

LITERATURA / REFERENCES

Entrepreneurship in the Middle East, Wolfensohn Center for Development at Brookings, Dubai School of Government, Silatech, dostępne na: http://nnrpztg.demisauce.com/files/1576_file_MEYI_Social_Entrepreneurship_final.pdf.
Albarrán P., Ruiz-Castillo J. [2011], References Made and Citations Received by Scientific Articles, “Journal of the American Society for Information Science and Technology”, Vol. 62.
Aldrich H.E. [2012], The Emergence of Entrepreneurship as an Academic Field: A Personal Essay on Institutional Entrepreneurship, “Research Policy”, Vol. 41, Issue 7.
Alvord S.H., Brown L.D., Letts C.W. [2004], Social Entrepreneurship and Societal Transformation. An Exploratory Study, “Journal of Applied Behavioral Science”, Vol. 40, No. 3.
Austin J., Stevenson H., Wei-Skillern J. [2006], Social and Commercial Entrepreneurship: Same, Different, or Both?, “Entrepreneurship: Theory & Practice”, Vol. 30, Issue 1.
Bornstein D. [2004], How to Change the World. Social Entrepreneurs and the Power of New Ideas, Oxford University Press.
Brock D.D. [2008], Social Entrepreneurship Teaching Resources Handbook, Ashoka’s Global Academy for Social Entrepreneurship, dostępne na: http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1344412.
Brock D.D., Kim M. [2011], Social Entrepreneurship Education Resource Handbook, Ashoka U, dostępne na: http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1872088.
Brooks A.C. [2008], Social Entrepreneurship: A Modern Approach to Social Value Creation, Prentice Hall.
Certo S.T., Miller T. [2008], Social Entrepreneurship: Key Issues and Concepts, “Business Horizons”, Vol. 51, Issue 4.
Cochran P.L. [2007], The Evolution of Corporate Social Responsibility, “Business Horizons”, Vol. 50, Issue 2.
Cukier W., Trenholm S., Carl D., Gekas G. [2011], Social Entrepreneurship: A Content Analysis, “Journal of Strategic Innovation and Sustainability”, Issue 7(1), dostępne na:  www.na-businesspress.com/JSIS/CukierWeb.pdf.
Dees J.G. [1998], The Meaning of “Social Entrepreneurship”, dostępne na: www.caseatduke.org/documents/dees_sedef.pdf.
Dees J.G., Anderson B.B. [2003], For-profit Social Ventures, “International Journal of Entrepreneurship Education”, Vol. 2, Issue 1.
Dees J.G., Emerson J., Economy P. [2001], Enterprising Nonprofits: A Toolkit for Social Entrepreneurs, John Wiley.
Dorado S., Ventresca M.J. [2013], Crescive Entrepreneurship in Complex Social Problems: Institutional Conditions for Entrepreneurial Engagement, “Journal of Business Venturing”, Vol. 28, Issue 1.
Elkington J., Hartigan P. [2008], The Power of Unreasonable People: How Social Entrepreneurs Create Markets That Change the World, Harvard Business Press.
Fayolle A., Matlay H. (eds) [2010], Handbook of Research on Social Entrepreneurship, Edward Elgar Publishing, Cheltenham.
Fowler A. [2000], NGDOs as a Moment in History: Beyond Aid to Social Entrepreneurship or Civic Innovation?, “Third World Quarterly”, Vol. 21, Issue 4.
Goldstein J.A., Hazy J.K., Silberstang J. [2009], Complexity Science & Social Entrepreneurship; Adding Social Value through Systems Thinking, Exploring Organizational Complexity Series, Vol. 3, ISCE Publishing, Litchfield Park.
Hill T.L., Kothari T.H., Shea M. [2010], Patterns of Meaning in the Social Entrepreneurship Literature: A Research Platform, “Journal of Social Entrepreneurship”, Vol. 1, Issue 1.
Huu Chi N, Nordman C.J. [2012], Household Entrepreneurship and Social Networks: Panel Data Evidence from Vietnam, dostępne na: http://jourdev.gretha.u-bordeaux4.fr/sites/jourdev.gretha/IMG/pdf/1b_chi_nordman.pdf.
Katzenstein J., Chrispin B.R. [2011], Social Entrepreneurship and a New Model for International Development in the 21st Century, “Journal of Developmental Entrepreneurship”, Vol. 16, No. 1.
Kickul J., Bacq S. (red.) [2012], Patterns in Social Entrepreneurship Research, Edward Elgar.
Landström H., Frank H., Veciana J.M. [1997], Entrepreneurship and Small Business Research in Europe, Avebury, Aldershot, England.
Landström H., Harirchi G., Ĺström F. [2012], Entrepreneurship:Exploring the Knowledge Base, “Research Policy”, Vol. 41, Issue 7.
Lawrence T., Phillips N., Trecey P. [2012], From the Guest Editors: Educating Social Entrepreneurs and Social Innovators, “Academy of Management Learning & Education”, Vol. 11, Issue 3.
Leadbeater C. [1997], The Rise of the Social Entrepreneur, Demos, London.
Lepoutre J., Justo R., Terjesen S., Bosma N. [2011], Designing a Global Standardized Methodology for Measuring Social Entrepreneurship Activity: The Global Entrepreneurship Monitor Social Entrepreneurship Study, “Global Entrepreneurship Monitor”, Working Paper Series, No. 7.
Light P.C. [2006], Reshaping Social Entrepreneurship, “Stanford Social Innovation Review”, Vol. 4, No. 3.
Light P.C. [2008], The Search for Social Entrepreneurship, Washington, DC, Brookings Institution Press.
Light P.C. [2009], Social Entrepreneurship Revisited, “Stanford Social Innovation Review”, Vol. 7, No. 3.
Mair J., Martí I. [2006], Social Entrepreneurship Research: A Source of Explanation, Prediction, and Delight, “Journal of World Business”, Vol. 41.
Mair J., Robinson J., Hockerts K. (red.) [2006], Social Entrepreneurship, Palgrave Macmillan.
Makhlouf H.H. [2011], Social Entrepreneurship: Generating Solutions To Global Challenges, “International Journal of Management and Information Systems”, Vol. 15, No.1.
Martin J.S., Novicevic M. [2010], Social Entrepreneurship among Kenyan Farmers: A Case Example of Acculturation Challenges and Program Successes, “International Journal of Intercultural Relations”, Vol. 34, Issue 5.
Martin R.L., Osberg S. [2007], Social Entrepreneurship: The Case for Definition, “Stanford Social Innovation Review”, Vol. 5, No. 2.
Matei L., Matei A. [2012], The Social Enterprise and the Social Entrepreneurship – Instruments of Local Development. A Comparative Study for Romania, “Procedia – Social and Behavioral Sciences”, Vol. 62.
Michelini L. [2012], Social Innovation and New Business Models. Creating Shared Value in Low-Income Markets, Springer, Heidelberg, New York, Dordrecht, London.
Miller T.L., Wesley II C.L., Williams D.E. [2012], Educating the Minds of Caring Hearts: Comparing the Views of Practitioners and Educators on the Importance of Social Entrepreneurship Competencies, “Academy of Management Learning & Education”, Vol. 11, Issue 3.
Mort G.S., Weerawardena J., Carnegie K. [2003], Social Entrepreneurship: Towards Conceptualisation, “International Journal of Nonprofit and Voluntary Sector Marketing”, Vol. 8, Issue 1.
Neck H., Brush C., Allen E. [2009], The Landscape of social Entrepreneurship, “Business Horizons”, Vol. 52.
Nicholls A. [2010], Institutionalizing Social Entrepreneurship in Regulatory Space: Reporting and Disclosure by Community Interest Companies, “Accounting, Organizations and Society”, Vol. 35, Issue 4.
Nicholls A. (red.) [2006], Social Entrepreneurship: New Models of Sustainable Social Change, Oxford University Press.
Nielsen S.L., Lassen A.H. [2012], Images of Entrepreneurship: Towards a New Categorization of Entrepreneurship, “International Entrepreneurship and Management Journal”, Vol. 8, Issue 1.
Peredo A.M., McLean M. [2006], Social Entrepreneurship: A Critical Review of the Concept, “Journal of World Business“, Vol. 41.
Reader D., Watkins D. [2006], The Social and Collaborative Nature of Entrepreneurship Scholarship: A Co-citation and Perceptual Analysis, “Entrepreneurship Theory & Practice”, Vol. 30.
Rhodes M.L., Donnelly-Cox G. [2008], Social Entrepreneurship as a Performance Landscape: The Case of “Front Line”, “Emergence: Complexity & Organization”. Special Issue on Complexity and Social Entrepreneurship, Vol. 10, No. 3.
Santos F.M. [2009], A Positive Theory of Social Entrepreneurship, INSEAD “Faculty & Research Working Paper” No. 23/EFE/ISIC.
Selsky J.W., Smith A.E. [1994], Community Entrepreneurship: A Framework for Social Change Leadership, “The Leadership Quarterly”, Vol. 5, Issues 3–4.
Sen P. [2007], Ashoka’s Big Idea: Transforming the World through Social Entrepreneurship, “Futures”, Vol. 39, Issue 5.
Sexton D.L., Bowman N. [1985], The Entrepreneur: A Capable Executive and More, “Journal of Business Venturing”, Vol. 1, Issue 1.
Sexton D.L., Smilor R.W. [1986], The Art and Science of Entrepreneurship, RGK Foundation, IC Institute, Baylor University. Center for Entrepreneurship, Ballinger Pub. Co, Cambridge MA.
Sexton D.L., Smilor R.W. (red.) [1997], Entrepreneurship 2000, Upstart Publishing Company, Chicago IL.
Seelos C., Mair J. [2005], Social Entrepreneurship: Creating New Business Models to Serve the Poor, “Business Horizons”, Vol. 48, Issue 3.
Short J.C., Moss T.W., Lumpkin G.T. [2009], Research in Social Entrepreneurship: Past Contributions and Future Opportunities, “Strategic Entrepreneurship Journal”, Vol. 3.
Sud M., VanSandt C.V., Baugous A.M. [2009], Social Entrepreneurship: The Role of Institutions, “Journal of Business Ethics”, Vol. 85.
Steyaert C., Hjorth D. (red.) [2006], Entrepreneurship as Social Change: A Third New Movements in Entrepreneur, Edward Elgar Publishing, Inc.
Swanson L.A., Di Zhang D. [2010], The Social Entrepreneurship Zone, “Journal of Nonprofit & Public Sector Marketing”, Vol. 22, Issue 2.
Teixeira A. [2011], Mapping the (In)visible College(s) in the Field of Entrepreneurship, “Scientometrics”, Vol. 89.
Thompson J.L. [2002], The World of the Social Entrepreneur, “The International Journal of Public Sector Management”, Vol. 15, Issue 5.
Wei-Skillern J., Austin J., Leonard H., Stevenson H. [2007], Entrepreneurship in the Social Sector, Sage Publications.
Zahra S.A., Rawhouser H.N., Bhawe N., Neubaum D.O., Hayton J.C. [2008], Globalization of Social Entrepreneurship Opportunities, “Strategic Entrepreneurship Journal”, Vol. 2, Issue 2.
Zeigler R. [2009], An Introduction to Social Entrepreneurship, Edward Elgar.
Zuccala A., Van Den Besselaar P. [2009], Mapping Review Networks: Exploring Research Community Roles and Contributions, “Scientometrics”, Vol. 81, dostępne na: http://skollcentreblog.org/2012/08/16/2012-research-colloquium-on-socialentrepreneurship-pushing-the-boundaries-of-our-thinking.

SUGEROWANE CYTOWANIE / SUGGESTED CITATION

Klich J. [2013], Przedsiębiorczość i społeczna przedsiębiorczość jako przedmiot badań, "Ekonomia Społeczna", nr 1, s. 20-33.
 

 

PES-012013-04-am

Korzenie polskiej spółdzielczości a rozwój sektora spółdzielczego w III Rzeczypospolitej
Sources of polish cooperative movement and its sectoral development after 1989

do pobrania/download PDF

Andrzej Michalik

Instytut Ekonomiczny / The Institute of Economics
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Elblągu / The State University of Applied Sciences in Elbląg 
ul. Wojska Polskiego 1
82-300 Elbląg
e-mail: a.michalik(at)pwsz.elblag.pl

SŁOWA KLUCZOWE

spółdzielnia socjalna, ruch spółdzielczy, bankowość spółdzielcza, gospodarka spółdzielcza, sektory gospodarki spółdzielczej, spółdzielnia pracy, spółdzielnia inwalidów

KEYWORDS

social cooperative, cooperative movement, cooperative banking, cooperative economy, cooperative economy sectors, labour cooperative

STRESZCZENIE

W artykule zawarto podstawowe informacje na temat organizacji spółdzielczych, które funkcjonowały w okresie dwudziestolecia międzywojennego oraz znalazły swoje miejsce po transformacji gospodarczej lat 90. Istniejące w latach 20. podmioty spółdzielcze przenikały każdy sektor życia gospodarczego w przeciwieństwie do tych, które zaczęły się rozwijać tuż po odzyskaniu przez polskich przedsiębiorców możliwości tworzenia niezależnych organizacji gospodarczych, w tym również tych opartych o przepisy prawa spółdzielczego. Podstawowym celem artykułu jest więc wykazanie, że spółdzielczość może mieć istotny wpływ na rozwój gospodarczy nie tylko lokalnych wspólnot, ale również całych regionów, prowadząc do poprawy sytuacji materialnej mieszkańców – dzięki sięganiu do rozwiązań przedwojennych, mimo ograniczonego wsparcia rozwoju tego sektora na początku transformacji gospodarczej oraz osłabienia organizacyjnego sektora spółdzielczego po upadku wojewódzkich związków rewizyjnych działających do początku 1990 r.

ABSTRACT

The paper includes basic information about cooperatives that operated in the inter-war period and were re-established in 1990s. The cooperatives existing in the 1920s penetrated each economic sector, on the contrary to those which started to act immediately after regaining the legal opportunities to form independent economic entities, including the ones functioning on the ground of cooperative act. Thus, the underlying aim of the article is to verify the thesis that cooperative movement can highly influenced on not only local communities but entire regions, leading to the improvement in financial situation of their inhabitants. It results from the use of the pre-war solutions, despite limited support given to the sector in the beginning of economic transformation and organisational weakening of cooperative sector after the fall of the regional cooperative associations which operated from the beginning of 1990s.

LITERATURA / REFERENCES

Baczko A., Gumowska M., Ogrocka A. [2008], Społeczny kontekst rozwoju ekonomii społecznej w Polsce, [w:] A. Giza-Poleszczuk, J. Hausner (red.), Ekonomia społeczna w Polsce – osiągnięcia bariery i potencjał w świetle badań, FISE, Warszawa.
Bartkowski J. [2003], Tradycja i polityka. Wpływ tradycji kulturowych polskich regionów na współczesne zachowania społeczne i polityczne, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa.
Bartkowski S. [1999], Pieniądz zdrowego rozsądku, „Wprost”, nr 879.
Birchall J. [1997], The International Co-operative Movement, Manchester University Press, Manchester-New York.
Boni M. [2007], Ekonomia społeczna – szanse i pokusy, „Ekonomia Społeczna” , nr 1.
Brzozowska J. [2007], Spółdzielnia jako podmiot gospodarki spółdzielczej, „Ekonomia Społeczna”, nr 1.
Brzozowska J. [2008], Spółdzielnia pracy jako jedna z form prowadzenia działalności gospodarczej, [w:] D. Kwiecińska, A. Pacut (red.), Budowanie kompetencji dla przedsiębiorczości społecznej, MSAP UEK, Kraków.
Brzozowski B. [2006], Podstawy gospodarki spółdzielczej, Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego, Kraków.
Chyra-Rolicz Z. [2007], Stosunek państwa i sił politycznych do spółdzielczości w drugiej i trzeciej Rzeczpospolitej, [w:] A.B. Duszyk (red.), Między ideą, a polityką. Ruch spółdzielczy centralnych ziem polskich, Wydawnictwo Politechniki Radomskiej, Radom.
Deklaracja ideowo-programowa ruchu ludowego z grudnia 1943 r., [w:] K. Przybysz, Wizje Polski. Programy polityczne lat wojny i okupacji 1939-1944 [1992], Wydawnictwo Dom wydawniczy i handlowy „Elipsa”, Warszawa.
Dekret z 12 czerwca 1945 r. o przeniesieniu własności resztówek majątków rozparcelowanych na spółdzielnie Samopomoc Chłopska (Dz.U. Nr 27, poz. 162).
Demoustier D., Rousseliere D. [2005], Social Economy as Social Science and Practice, [w:] D. Rousseliere, Ethics and the Market, Advances in Social Economics, New York.
Dudzik K., Kucharski T. [2008], Przedsiębiorstwo społeczne. Dobre praktyki, [w:] J. Hausner, H. Izdebski (red.), Przedsiębiorstwo społeczne w Polsce. Teoria i praktyka, MSAP UEK, Kraków.
Dyka S., Grzegorzewski P. [2000], Zarządzanie spółdzielnią, Wydawnictwo Diffin, Warszawa.
Dziubińska-Michalewicz M. [2003], Przedsiębiorstwa społeczne jako jedna z form zatrudnienia socjalnego. Doświadczenia wybranych krajów – Włoch, Finlandii i Francji, Wydawnictwo MPiPS, Warszawa.
Frączak P. [2006], Szkic do historii ekonomii społecznej w Polsce, FISE, Warszawa.
Frączak P. [2008a], Wymiar polityczny, własność społeczna i hybrydowość jako elementy myślenia o zarządzaniu przedsiębiorstwem społecznym, „Ekonomia Społeczna”, nr 2.
Frączak P. [2008b], Zarządzanie przedsiębiorstwem społecznym, „Ekonomia Społeczna”, nr 1.
Gałęski B. [1971], Innowacje a społeczność wiejska, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa.
Herbst J. [2006], Geografia polskiej ekonomii społecznej, FISE Warszawa.
Inglot S., Galos A. [1966], Zarys polskiego ruchu spółdzielczego – część 1 do 1918 roku, Wydawnictwo ZW CRS, Warszawa.
Jezierski A., Leszczeńska C. [2003], Historia gospodarcza Polski, Wydawnictwo KeyText, Warszawa.
Kamiński W. [2006], SKOK jako przedsiębiorstwo gospodarki społecznej, [w:] M. Ołdak, T. Leś (red.), Z teorii i praktyki gospodarki społecznej, Wydawnictwo Colegium Civitas, Warszawa.
Kaźmierczak T. [2007], Zrozumieć ekonomię społeczną, [w:] T. Kaźmierczak, M. Rymsza (red.), Kapitał społeczny, Ekonomia społeczna, Wydawnictwo ISP, Warszawa.
Kieniewicz J. [1964], Dramat trzeźwych entuzjastów. O ludziach pracy organicznej, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa.
Kołodziej E. [2007], Spółdzielczość na terenie centralnych ziem polskich do roku 1939, [w:] A.B. Duszyca, Między ideą, a polityką. Ruch spółdzielczy centralnych ziem polskich, Wydawnictwo PR, Radom.
Kowalczyk J. [2007], Ekonomia społeczna z perspektywy pomocy społecznej, „Ekonomia Społeczna”, nr 1.
Kowalewski E. [1998], Ubezpieczeniowa zasada wzajemności – jej istota i prawne konsekwencje, „Prawo asekuracyjne”, nr 1.
Krysiak I. [2006], Informacja o sektorze spółdzielczym w Polsce, FISE, Warszawa.
Maliszewski A. [1992], Ewolucja myśli i społeczno-ekonomiczna rola spółdzielczości mieszkaniowej w Polsce, Wydawnictwo Spółdzielczy Instytut Badawczy, Warszawa.
Matusak P. [2004], Polskie państwo podziemne a spółdzielczość 1939-1945, [w:] Z. Chyra-Rolicz, Pomoc czy przeszkoda – rola tradycji w odbudowie polskiej spółdzielczości, Wydawnictwo Akademii Podlaskiej, Siedlce.
Matoga B. [2007], Włoskie spółdzielnie socjalne realizują wiele usług komunalnych, „Gazeta Samorządu i Administracji Monitor Gospodarczy”, nr 25.
Mituś A. [2004], Tania ochrona także w gminach. Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych, „Przegląd Samorządowy. Monitor Zamówień Publicznych” , nr 5.
Mituś A. [2008], Towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych podmiotem ekonomii społecznej, „Ekonomia Społeczna”, nr 1.
Obwieszczenie Ministra Skarbu z 10 kwietnia 1935 r. w sprawie przyznania związkom prawa dokonywania rewizji (M.P, Nr 90, poz. 123).
Pałys E. [2005], Przedsiębiorstwa społeczne wzmacniają rozwój, „Gazeta Samorządu i Administracji”, nr 17.
Paszkowski J. [2007], Korzenie ekonomii społecznej a spółdzielczość w Polsce, „Ekonomia Społeczna”, nr 1
Piechowski A. [2007], Rodowód przedsiębiorczości społecznej, [w:] E. Leś, M. Ołdak, Przedsiębiorstwo społeczne w rozwoju lokalnym, Wydawnictwo IPS, Warszawa.
Program CKRL z lipca 1941 r. pt. O nową treść i formę, [w:] K. Przybysz, Wizje Polski. Programy polityczne lat wojny i okupacji 1939-1944 [1992], Wydawnictwo Dom wydawniczy i handlowy „Elipsa”, Warszawa.
Program Socjalistycznej Organizacji „Wolność” z 7 listopada 1939 r. pt. Manifest Wolności, dostępne na: http://lewicowo.pl/manifest-wolnosci (12.12.2012 r.).
Przybysz K. [1992], Wizje Polski. Programy polityczne lat wojny i okupacji 1939-1944, Wydawnictwo Elipsa, Warszawa.
Romanowski T. [1964], Z dziejów spółdzielczości rolniczej w latach wielkiego kryzysu 1929-1934, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa.
Rusiński W. [1980], Zarys historii polskiego ruchu spółdzielczego, cz. II – 1918-1939, Zakład Wydawniczy Centralny Związek Spółdzielni Rolniczych, Warszawa.
Światło A. [1973], Spółdzielczy Instytut Naukowy 1919-1979, Zakład Wydawniczy Centralny Związek Spółdzielni Rolniczych, Warszawa.
Wygnański J.J. [2007], Ekonomizacja organizacji pozarządowych, [w:] J. Hausner (red.), Ekonomia społeczna a rozwój, MSAP UEK, Kraków.
Wyszomirski T. [1986], Wczoraj, dziś i jutro w spółdzielczości bankowej, Wydawnictwo PWN, Warszawa.
Żurawska J. [1978], Inteligencja warszawska w końcu dziewiętnastego wieku, Wydawnictwo PWN, Warszawa.
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 17 marca 1928 r. o prawie bankowym (Dz.U. Nr 321, poz. 675).
Ustawa z 20 października 1920 r. o spółdzielniach (Dz.U. Nr 1952,poz. 733).
Ustawa z 7 kwietnia 1922 r. o łączeniu spółdzielni (Dz.U. Nr 33, poz. 265).
Ustawa z 13 marca 1934 r. w sprawie zmiany ustawy o spółdzielniach (Dz.U. Nr 38, poz. 342).
Ustawa z 21 maja 1948 r. o Centralnym Związku Spółdzielczym i centralach spółdzielni (Dz.U. Nr 30, poz. 199).
Ustawa z 20 grudnia 1949 r. o zmianie ustawy z 29 października 1929 r. o spółdzielniach oraz ustawy z 21 maja 1948 r. o Centralnym Związku Spółdzielczym i centralach spółdzielni (Dz.U. Nr 65, poz. 542).
Ustawa z 9 marca 1949 r. o zakładaniu rejestrów spółdzielni, których rejestry zaginęły lub uległy zniszczeniu (Dz.U. Nr 19, poz. 111).
Ustawa z 17 lutego 1961 r. o spółdzielniach i ich związkach (Dz.U. Nr 12, poz. 60).
Ustawa z 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (Dz.U. Nr 30, poz. 210).
Ustawa z 14 grudnia 1995 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo- kredytowych (Dz.U. Nr 1, poz. 2, z późn. zm.).
Ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. Nr 89, poz. 101, z późn. zm.).
Ustawa z 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych (Dz.U. Nr 89, poz. 101, z późn. zm.).

SUGEROWANE CYTOWANIE / SUGGESTED CITATION

Michalik A. [2013], Korzenie polskiej spółdzielczości a rozwój sektora spółdzielczego w III Rzeczypospolitej, "Ekonomia Społeczna", nr 1, s. 48-64.
 

 

PES-012013-03-ap

Wartości i zasady spółdzielcze a społeczeństwo obywatelskie i gospodarka społeczna
Cooperative values and principles versus civil society and social economy

do pobrania/download PDF

Adam Piechowski 

Spółdzielczy Instytut Badawczy Krajowej Rady Spółdzielczej / Cooperative Research Institute of the National Cooperative Council
ul. Jasna 1
00-013 Warszawa
e-mail: piechowskia(at)krs.com.pl

SŁOWA KLUCZOWE

spółdzielnia, spółdzielczość, zasady spółdzielcze, społeczeństwo obywatelskie, gospodarka społeczna

KEYWORDS

cooperative, cooperative movement, civil society, social economy

STRESZCZENIE

Spółdzielczość – uważana za jeden z filarów ekonomii społecznej i ważny element budowy społeczeństwa obywatelskiego – jest wskazywana rzadko lub wręcz pomijana w oficjalnych dokumentach dotyczących tych zagadnień. Celem artykułu jest wykazanie, że międzynarodowo uznane wartości i zasady spółdzielcze są zbieżne z wartościami ekonomii społecznej i z zasadami, na jakich opiera się funkcjonowanie społeczeństwa obywatelskiego. W artykule omówiono genezę zasad spółdzielczych obecnych w różnych prądach ideowych w rozwoju historycznym spółdzielczości, ich ewolucję i próby skodyfikowania przez Międzynarodowy Związek Spółdzielczy, aż do przyjęcia przezeń Deklaracji Spółdzielczej Tożsamości w 1995 r. W dalszej części zaprezentowano tę Deklarację, jej wpływ na międzynarodowe i krajowe akty prawne dotyczące spółdzielczości, próby jej adaptacji do potrzeb różnych branż spółdzielczych oraz rozpoczętą dyskusję nad koniecznością jej nowelizacji. W konkluzji podkreślono, że spółdzielczość jako element gospodarki społecznej i składowa społeczeństwa obywatelskiego może być efektywnym uzupełnieniem państwa, wolnego rynku – nadającym bardziej „ludzkie oblicze” efektom zglobalizowanej gospodarki.

ABSTRACT

The cooperative movement, considered to be a pillar of social economy and an important element of civil society development, is often underestimated or slightly mentioned in the official documents devoted to those issues. The paper demonstrates that internationally recognised values and principles of cooperative movement are in line with the values of social economy and with principles the civil society is based on. The article traces back the beginning of cooperative movement principles included in different ideologies and their historical development, their evolution starting from the attempts to codify the principles by the International Cooperatives Alliance, until their approval in the form of Statement on the Cooperative Identity in 1995. The paper analyses the Statement, its impact on national and international legal regulations, its adaptation to the needs of various sectors of cooperatives economy and a new discussion about the necessity of its amendment. The author concludes that the cooperative movement, as an element of social economy and of civil society, can effectively supplement the state and free market, by yielding “human face” to the effects of globalised economy.

LITERATURA / REFERENCES

Abramowski E. (pseud. Czajkowski M.A.) [1904], Socjalizm a państwo. Przyczynek do krytyki współczesnego socjalizmu, Polskie Towarzystwo Nakładowe, Lwów.
Aschhoff G., Henningsen E. [1996], The German Cooperative System, Fritz Knapp Verlag, Frankfurt am Main.
Birchall J. [1997], The international Co-operative Movement, Manchester University Press, Manchester and New York.
Brodziński M.G. [2010], Spółdzielnie, ich członkowie i samorządy jako kapitał warunkujący przezwyciężenie kryzysu i odbudowę spółdzielczości wiejskiej w Polsce, ALMAMER Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa.
Boczar K. [1991], Zasady spółdzielcze, Rocznik Spółdzielczego Instytutu Badawczego, Warszawa.
Co-operatives in Enterprise Europe [2001], Dokument Konsultacyjny Komisji Europejskiej, w Polsce opublikowany jako Biała księga o przedsiębiorstwach spółdzielczych, Związek Lustracyjny Spółdzielni Pracy, Warszawa.
Demoustier D. [1984], Les coopératives de production, Editions La Découverte, Paris.
Domagalski A. [2006], Wprowadzenie, [w:] K. Lachowski (red.), Odmienność podmiotów spółdzielczych od spółek prawa handlowego, Krajowa Rada Spółdzielcza, Warszawa.
Draperi J.-F. [2012], La république coopérative. Théories et pratiques coopératives aux XIXe et XXe siecles, Larcier, Bruxelles.
Dyka S. (red.) [1998], Spółdzielczość we współczesnej gospodarce, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
Evers A. [2008], Znaczenie kapitału społecznego dla zróżnicowanej struktury zasobów i celów przedsiębiorstw społecznych, [w:] J.J. Wygnański (red.), Antologia kluczowych tekstów. Przedsiębiorstwo społeczne, FISE, Warszawa.
Guidelines [2001], Guidelines Aimed at Creating a Supportive Environment for the Development of Cooperatives, UN doc. A/56/73-E/2001/68.
Health and Social Care Cooperatives Knowledge Base Project [2007], Health and Social Care Cooperatives Knowledge Base Project, druk IHCO: KBP07. Quest. Assoc-ENG.
Henry H. [2005], Guidelines for Cooperative legislation. Second revised edition, International Labour Office, Geneva.
Holec R. (red.) [1997], 150 Years of the Slovak Cooperative Movement. Victories and Defeats, Cooperative Union of the Slovak Republic,Bratislava.
Jedliński A. [2010], Ustawa z 1920 roku na tle ówczesnych regulacji europejskich, Biuletyn Instytutu Stefczyka, nr 5.
Komunikat Komisji [2004], Komunikat Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu Regionów o promowaniu spółdzielni w Europie, polski tekst [w:] O promowaniu spółdzielni w Europie, Krajowa Rada Spółdzielcza, Warszawa.
Krajowy [2012], Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej, Zespół ds. rozwiązań systemowych ekonomii społecznej, Grupa ds. strategicznych, projekt (czerwiec), dostępne na: www.swr.pl/pliki/KPRES%5B8.06.2012%5D.pdf.
Leś E. (red.) [2008], Gospodarka społeczna i przedsiębiorstwo społeczne. Wprowadzenie do problematyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
MacPherson I. [1996], Co-operative Principles for the 21st Century, ICA, Geneva.
MacPherson I., Yeo S. [2005], Pioneers of Co-operation, 160th Anniversary Reflections on the Opening of the Toad Lane Store, Cooperative College, Manchester.
Monitor Spółdzielczy [1999], Monitor Spółdzielczy nr 1 (polski tekst Deklaracji Spółdzielczej Tożsamości).
Münkner H.-H. (red.) [2001], Best Practice. Innovative Approaches to Co-operative Solutions of Housing Problems of the Poor, Marburg Consult für Selbsthilfeförderung, Marburg.
Münkner H.-H., Kowalak T. [2005], Annotiertes Genossenschaftsglossar, Marburg Consult für Selbsthilfeförderung, Marburg.
Piechowski A. (red.) [2002], Promowanie spółdzielczości przez Międzynarodową Organizację Pracy, Krajowa Rada Spółdzielcza, Warszawa.
Piechowski A. [2008a], Gospodarka społeczna i przedsiębiorstwo społeczne w Polsce. Tradycje i przykłady, [w:] E. Leś (red.), Gospodarka społeczna i przedsiębiorstwo społeczne. Wprowadzenie do problematyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Piechowski A. [2008b], Wsparcie doradczo-finansowe przedsiębiorczości społecznej na przykładzie rozwiązań francuskich i włoskich, [w:] P. Chodyra i in. (red.), Obszary gospodarki społecznej. Doświadczenia Partnerstwa na Rzecz rozwoju Tu jest praca, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej i Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
Piechowski A. [2010], Historyczny kontekst uchwalenia Ustawy z 29 października 1920 r., Biuletyn Instytutu Stefczyka, nr 5.
Report [2012], Report from the Principles Work Group, [w:] ICA Extraordinary General Assembly 2012: Blueprint for a Co-operative Decade, International Co-operative Alliance, Geneva.
Rhodes R., Mavrogiannis D. [1995], Thematic Guide to ICA Congresses 1895-1995, ICA, Geneva.
Rodrigues R. [2001], The Second Cooperative Wave – A Shared Vision, FGV, Sao Paulo.
Roelants B., Sanchez Bajo C. [2002], Un aperçu général de l’économie sociale, [w:] B. Roelants (red.), Un essai d’introduction a l’économie sociale en Europe, Praha.
Rozporządzenie Rady [2003], Rozporządzenie Rady Nr 1435/2003/WE z dnia 22 lipca 2003 r. w sprawie statutu spółdzielni europejskiej (SCE), polski tekst: J. Jankowski (red.) [2006] Spółdzielnia europejska. Geneza, stan prawny, możliwości tworzenia w Polsce, Krajowa Rada Spółdzielcza, Warszawa.
Stolińska-Janic J. (red.) [1997], Spółdzielcze formy gospodarowania, Warszawska Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa.
Strategia wspierania [2005], Strategia wspierania rozwoju społeczeństwa obywatelskiego na lata 2007-2013, Ministerstwo Polityki Społecznej, Warszawa.
Strategia wspierania [2008], Strategia wspierania rozwoju społeczeństwa obywatelskiego na lata 2009-2015, Załącznik do uchwały nr 240/2008 Rady Ministrów z dnia 4 listopada 2008 r., dostępne na: www.mpips.gov.pl/spoleczenstwo-obywatelskie/strategia-wspierania-rozwojuspoleczenstwa-obywatelskiego.
Study on the implementation [2010], Study on the implementation of the Regulation 1435/2003 on the Statute for European Cooperative Society (SCE), Cooperatives Europe, Euricse, Ekai.
Szacka B. [2003], Wprowadzenie do socjologii, Oficyna Naukowa s.c., Warszawa.
Tezy Programowe [2012], Tezy Programowe na V Kongres Spółdzielczości, "Monitor Spółdzielczy", nr 3.
What is a cooperative bank?, dostępne na: www.icba.coop/co-operative-bank/what-is-a-co-operative-bank.html.
Wygnański J.J. (red.) [2008], Antologia kluczowych tekstów. Przedsiębiorstwo społeczne, FISE, Warszawa.

SUGEROWANE CYTOWANIE / SUGGESTED CITATION

Piechowski A. [2013], Wartości i zasady spółdzielcze a społeczeństwo obywatelskie i gospodarka społeczna, "Ekonomia Społeczna", nr 1, s. 34-47.
 

 

PES-012013-05-jg

Kapitał społeczny i kultura zaufania
Social capital and capital of trust

do pobrania/download PDF

Jan Gagacki

Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku / Centre of Polish Sculpture in Orońsko
Ul. Topolowa 1
26-505 Orońsko
e-mail: j.gagacki(at)rzezba-oronsko.pl

SŁOWA KLUCZOWE

kapitał społeczny, zaufanie, władza miękka, władza twarda, deficyt zaufania

KEYWORDS

social capital, trust, soft power, tough power, trust deficit

STRESZCZENIE

Kapitał społeczny stanowi wielce inspirującą kategorię w analizie społecznego życia. Jasne jego zdefiniowanie nastręcza wiele problemów, o czym świadczą różnice poglądów na jego temat nawet wśród badaczy tej miary jak R. Putnam, J. Coleman czy P. Bourdieu. Autor starając się wskazać na te różnice, nie opowiada się za żadnym stanowiskiem, przyjmując że problem jest wielowątkowy i wszystkie podejścia uzupełniają się. Za najważniejszy składnik kapitału społecznego przyjmowane jest zaufanie, mające zdaniem autora artykułu, co stara się poprzeć cytowaną literaturą, fundamentalne znaczenie dla jakości życia społecznego i jego rozwoju. Zaufanie w polskim społeczeństwie jest niskie z powodów historycznych, które wymienia autor. Niestety jego deficyt jest ciągle powiększany przez głównych aktorów życia publicznego. Podraża to koszty transakcji ekonomicznych i obniża możliwości działań innowacyjnych w przedsiębiorstwach. Innowacyjność – jak dowodzi J. Czapiński – możliwa jest we współdziałaniu ludzi. Do tego jednak niezbędne jest zaufanie.

ABSTRACT

The notion of social capital constitutes very inspiring category in the social sphere analysis. Its clear definition brings about a number of problems found in different approaches to the subject, even among such acknowledged researchers as R. Putnam, J. Coleman or P. Bourdieu. The author attempts to expose those differences, while not advocating for any attitude, assuming that the problem is multithreaded and the analysed approaches are complimentary to each other. According to the author, the most important element of social capital is trust, being fundamental factor for a quality of social sphere and its development, supported in existing literature. The level of trust in Polish society is low, due to the historical reasons. Alas, its defi cit is still increasing because of the behaviour of the actors in public sphere. Such a phenomenon increases the transaction costs and decreases the opportunities of innovation activities in fi rms. Innovativeness – as J. Czapiński concludes – is possible when people cooperate. Trust is however its essential and necessary element.

LITERATURA / REFERENCES

Bauman Z. [1996], Etyka Ponowoczesna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Bauman Z. [2010], Socjalizm. Utopia w działaniu, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Beck U. [2004], Społeczeństwo ryzyka, Scholar, Warszawa.
Bourdieu P. [2011], Szkic teorii praktyki, za: A. Elliot, Współczesna teoria społeczna, PWN, Warszawa.
Coleman J. [1990], Foundations of Social Theory, Harvard University Press, Cambridge.
Czapiński J. [2012], Tylko miłość, „Gazeta Wyborcza” Magazyn (1-2 grudnia).
De Tocqueville A. [1996], O demokracji w Ameryce, Instytut Wydawniczy „Znak” Kraków-Warszawa.
Elliot A. [2011], Współczesna teoria społeczna, PWN, Warszawa.
Grochal R. [2012], PO z prądem i pod prąd, „Gazeta Wyborcza” (4 czerwca).
Homans G.C., Blau P.M., Coleman J.S. [2010], Exchange and Rational Choice Theories, dostępne na: www.sagepub.com/upm-data/38627-pdf.4.
Nye J. [2004], The Decline of America’s soft power, dostępne na: www.forgeinaff airs.com/articles/59888/joseph-s-nye-jr. May/June 2004.
Putnam R. [1995], Demokracja w działaniu. Tradycje obywatelskie we współczesnych Włoszech, Instytut Wydawniczy „Znak”, Kraków-Warszawa.
Sarracino F. [2009], Social Capital and Subjective Well-Being Trends: Evidence from 11 European countries, University of Sienna (March, abstract).
Sztandar-Sztanderska K. [2010], Teoria praktyki i praktyka teorii. Wstęp do socjologii Pierre’a Bourdieu, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Sztompka P. [2007], Zaufanie. Fundament społeczeństwa, Wydawnictwo Znak, Kraków.
Trutkowski C., Mendes S. [2005], Kapitał społeczny w małych miastach, rozdział I Demokracja i społeczeństwo obywatelskie przed rokiem 1989 i później, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Uslaner E. [2009], Trust, Diversity, and Segregation, dostępne na: www.bsos.umd.edu/gvpt/uslaner/uslanertrustdiversitysegregation.pdf.
Wesołowska A. [2003], Ukryty program szkoły jako przejaw władzy symbolicznej w koncepcji Pierre’a Bourdieu, dostępne na: www.dialogi.umk.pl/archiwum/1/09-Wesolowska.pdf.
Wnuk-Lipiński E. [2007], Świat międzyepoki. Globalizacja, demokracja, państwo narodowe, Wydawnictwo Znak, Kraków.
Wygnański J.J, Herbst J. (red.) [2010], Działania na rzecz zwiększenia kapitału społecznego – w ramach aktualizacji strategii rozwoju kraju 2007-2015, Ministerstwo Rozwoju Gospodarczego, Warszawa.
Zarycki T. [2004], Kapitał społeczny a trzy polskie drogi do nowoczesności, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2.
Złoty [2009], Złoty Środek – wywiad z Josephem Nyem, Tygodnik „Polityka” (14 września).

SUGEROWANE CYTOWANIE / SUGGESTED CITATION

Gagacki J. [2013], Kapitał społeczny i kultura zaufania, "Ekonomia Społeczna", nr 1, s. 65-72.